%20(7500%20%C3%97%201400px).png){kind=logo}
Behalve je rugzak correct inladen is gewichtsbesparing een belangrijk aspect als het gaat om het verhogen van je draagcomfort. Hoe we de rugzak op een verantwoorde wijze lichter kunnen maken beschrijf ik in dit artikel.
Inhoud van dit artikel:
Hoe zwaar mag een rugzak zijn?
Over hoe zwaar je volgepakte rugzak mag/moet zijn, bestaat voldoende voer voor discussie. Ik heb tijdens gesprekken en online discussies met wandelaars echt alles gehoord en gelezen: “Een volle rugzak mag niet meer dan 25% van je lichaamsgewicht wegen” of “maximaal 25kg zonder eten en drinken” of “Je moet onder de 8 kilogram blijven, alles inclusief”. Ik vind zulke beweringen eerder onverantwoord, omdat alles zal afhangen van je ervaring, je wandeldoelen, het seizoen en het soort tocht dat je plant. Er bestaat geen echte regel, behalve dat je kan proberen om het gewicht van je rugzak zo laag mogelijk te houden zonder jezelf in gevaar te brengen.
Als je zonder enige ervaring of materiaalkennis een buitensportzaak binnenstapt, dan kan het ruime assortiment rugzakken, slaapmatjes, slaapzakken en ander materiaal best intimiderend overkomen. Dan ga je misschien kiezen voor datgene wat er volgens jou goed uitziet, zonder dat je daarbij op kwaliteit, functionaliteit of gewicht gaat letten. Gaan ze eenmalig op trektocht, dan gaan er nog minder mensen zich afvragen of het materiaal dat ze kopen wel het juiste is. Kan je ze ongelijk geven? Ja! Het kan echt wel anders. Voor je aan een trektocht begint moet je weten dat elke gram die je meedraagt een tocht alleen zwaarder maakt. Dus hoe zwaarder je rugzak, hoe hoger de fysieke inspanning en hoe groter de kans dat je minder van je tocht geniet door vermoeidheid als je fysieke conditie niet op punt staat én je rugzak gewoon te zwaar is of dat je je tocht voortijdig afbreekt.
Mijn eerste trekkingrugzak ooit was er eentje van een onbekend merk, die ik had gekregen van een kennis. Leeg woog die meer dan 3 kilogram. Nadien stapte ik over op een Deuter Aircontact 60+10 met een nettogewicht van 2,55 kg omdat ik dacht dat er niets licht bestond en er in de fysieke winkel bijna alleen Deuter te vinden was. Mits wat speurwerk kwam ik daarna uit bij een veertigtal merken met samen meer dan driehonderd modellen, elk met hun eigen voor- en nadelen. Uiteindelijk koos ik, goed doordacht, voor een Granite Gear Crown VC60 die ongeveer 1 kilogram weegt.
Lichtgewicht vs. standaard
Comfort
Vaak wordt opgeworpen dat het comfort van lichtgewicht tegenover standaard materiaal veel minder is. Dat kan inderdaad zo zijn, maar dat is vaak niet het geval. Een lichtgewicht rugzak heeft vaak geen sterk gepolsterde schouderbanden. En eigenlijk is dat ook niet altijd nodig, want eens je een manier van denken hebt gecreëerd dat het met lichter en minder materiaal ook kan, is je rugzak automatisch lichter en hoeft al die bepolstering (en dus extra gewicht) niet. Wil dat daarom zeggen dat een gepolsterde schouderband slecht is? Neen. Soms moet je een zware uitrusting en/of meer drank en voeding meedragen en dan komt die bepolstering wel van pas.
Prijs
Nog een argument dat volgens mij verkeerdelijk opgeworpen wordt is dat van de prijs. Zo zou lichtgewicht uitrusting veel duurder zijn dan het gewoonlijke materiaal. Om het voorbeeld van mijn rugzak te nemen; de Granite Gear (nu niet meer beschikbaar) kostte me destijds €200. De nieuwe versie van de Deuter Aircontact 60+10 die nu nog steeds in de handel te krijgen is kost €50 meer en is anderhalve kilogram zwaarder. Natuurlijk zijn er voorbeelden waar licht wel duurder is. Vergelijk maar eens de prijs van een Therm-a-rest NeoAir XLite slaapmatje (344 gram en ca. 180€) met die van een Ayacucho Trekking slaapmat (1250 gram en 60€). Voor merinowollen kledij zal je ook veel meer betalen dan voor gewoon wol of synthetisch. Dat spreekt voor zich. Voor een Ferrari betaal je ook meer dan voor een VW Golf, nochtans vervullen ze dezelfde rol. Als je wil besparen op een degelijke tent, bedenk dan dat een hotelkamer voor een vijftal nachten in een goedkoop hotel evenveel kost. Is je budget gelimiteerd, wacht dan tot je wat meer centen gespaard hebt alvorens snel snel tot een aankoop over te gaan.
Kwaliteit
Soms wordt voor de vervaardiging van lichtgewicht uitrusting veel sterker en dus duurder materiaal gebruikt, maar over het algemeen is de kwaliteit van de meeste merken zeer goed, ongeacht het gewicht. Wel heb ik mijn bedenkingen bij de kwaliteit van sommige erg goedkope merken en zeker als er over het product in kwestie weinig informatie beschikbaar, zoals bijna het hele aanbod van Decathlon, al verbetert dat jaarlijks. Laat kwaliteit dus primeren boven prijs, zeker als je tijdens je trektocht niet wil dat je uitrusting het laat afweten. Als je dan ook nog eens zorg draagt voor je materiaal, dan zal het lange tijd meegaan.
Functionaliteit
Iedereen heeft zijn eigen visie op wandelen en de soort uitrusting die bij hem of haar past. Even terugkerend naar de Granite Gear-rugzak. Deze heeft maar één hoofdcompartiment evenals twee open zijvakken gemaakt van rekbaar gaas (mesh) en een bredere sleuf vooraan, ook van gaas. Verder zijn er geen kleinere vakken, noch een deksel om dingen in op te bergen. Hier heb ik een rugzak gekozen die bij mij past, want wat ik tijdens de dag nodig heb kan ik perfect kwijt in de voorste sleuf en zijvakken. Ik hoef dus mijn rugzak niet steeds te openen om er iets uit te halen. Het feit dat er geen ritssluitingen, de compressiebanden uitermate dun en de schouderbanden amper gepolsterd zijn, maakt dat deze rugzak best licht is. Hoe meer onderverdelingen, ritssluitingen, dikke compressiebanden en polsters, hoe zwaarder je rugzak zal zijn. Je went echter snel aan al die extra’s en ze achterlaten vraagt dus toch wat ervaring en organisatie. Maar je kan even snel wennen aan een minimalistischer model. Twijfel je welk soort rugzak goed is voor jou? Vraag dan aan een kennis om zijn/haar rugzak uit te lenen voor een korte trektocht alvorens je een rugzak aanschaft.
Hoe kan je nog meer gewicht besparen?
Bij de Grote Vier of Big Four kan je veruit het meeste gewicht besparen: rugzak, slaapmat, slaapzak en je tent/tarp/bivy. Bij mij wegen die Big Four momenteel 3,2 kilogram: Rugzak (1,05 kg), Tent (1,12 kg), Slaapmat (0,385 kg) en slaapzak (0,65 kg). En ik kom van bijna negen kilogram voor de Grote Vier in het begin van mijn trektochtcarrière. Geleidelijk aan wisselde ik items uit voor lichtere, zolang mijn budget dat ook toeliet. Nu wil een lichte Grote Vier niet zeggen dat je ineens je rugzak moet vullen met andere zware dingen omdat je meer vrij gewicht ter beschikking hebt. Integendeel!
Er zijn ook kleinere items waarvan je in de eerste plaats denkt dat ze geen kwaad kunnen: e-readers, boeken, douchegels, parfums, elektrische tandenborstel,... Na een hele dag wandelen heb ik alvast nog weinig zin in een halfuurtje lectuur. Bij mij is het eerder: tent opzetten, kattenwas, avondeten klaarmaken, wat notities neerpennen, de etappe van de volgende dag bekijken en gaan slapen. Dat is de realiteit wanneer je ervoor kiest om zoals ik een hele dag te stappen, uiteraard met pauzes.
Kleine gewichten kunnen samen flink wat wegen. Denk maar aan een nieuwe tube tandpasta. Zo’n tube weegt tussen de 70 en 140 gram. Wat denk je van een kleinere tube, zoals die die je soms als gratis staal meekrijgt of in een reizigerspakket zitten. Die wegen tussen de 20 en 30 gram. Dus hier kan je tussen de 50 à 100 gram besparen op iets triviaals zoals tandpasta. Er zijn heel wat andere items waarop je gewicht kan besparen, denk maar aan je handdoek, vork/lepel, kooksysteem, kledij,... Sommige ultralichtwandelaars kiezen ook voor een extra small-slaapmat in plaats van eentje op volle lengte. Daarbij leggen ze hun bovenlichaam op de slaapmat en de benen op hun rugzak. Zo kunnen ze ook enkele honderden grammen uitsparen. Dat is echter niet voor iedereen weggelegd en dat hoeft dus ook niet.
Nog een optie is om dingen mee te nemen met een dubbel nut. In plaats van een extra zitmatje mee te nemen voor tijdens je pauzes, kan je bijvoorbeeld op de footprint van je tent of je slaapmatje (liefst een closed-cell) gaan zitten. Een ander interessant item is het hoofdkussen. Sommige mensen willen kost wat kost het comfort van een hoofdkussen, ook al kamperen ze met de tent. De lichtgewicht modellen wegen nog geen 30 tot 50 gram. De zwaardere modellen in de bekende outdoorwinkels wegen al snel 100 gram of meer. Wat denk je ervan om jouw zak met reservekledij te gebruiken als hoofdkussen? En voor een zachter oppervlak uw neckwarmer, fleece of een ander kledingstuk er rond te doen? Dat bedoel ik dus met dubbel gebruik en je hoeft ervoor geen extra gewicht mee te dragen.
Wil jij het liever rustig aan laten gaan, 10 à 15 kilometer per dag wandelen en wat meer comfort op je tocht, dan kan dat perfect en hoef je bovenstaande natuurlijk niet tot op de letter te volgen. Uiteraard is dit een individuele keuze en moet je voor jezelf uitmaken wat van belang is op jouw tocht. Maar als de focus op wandelen en de natuur ligt, dan lijkt het me verstandig geen turf van Hugo Claus of Lev Tolstoj mee te nemen. Ik schrijf bijvoorbeeld ’s avonds wel mijn ervaringen van de dag op, zodat ik deze niet vergeet en neem daarom steeds een klein schriftje en een pen mee.
Het is voor de meesten financieel niet weggelegd om ineens een hele uitrusting bij elkaar te kopen en zeker als je al een standaarduitrusting in huis hebt. Dat hoeft ook niet. Je kan geleidelijk aan item per item van je uitrusting vervangen door een lichtere variant.
Nog een mogelijkheid is om wandelgidsen enkel te gebruiken tijdens de tochtplanning en deze achteraf niet mee te nemen op jouw tocht. Ook de grote gevouwen papieren wandelkaarten kan je vervangen door geprinte A4-tjes van enkel die delen die je nodig hebt. In de marges van die geprinte kaarten kan je notities aanbrengen van informatie uit de wandelgids. Op deze wijze heb ik de Traversée des Alpes, de Traversée des Vosges, de GR34 en de GR120 gewandeld.
"Voor het geval dat"
Een grote fout die beginnende wandelaars maken - en geloof me dat ik het vroeger ook deed - is dingen meenemen 'voor het geval dat' je ze zou nodig hebben. Volgens mij zijn de enige dingen die je steeds bij moet hebben 'voor het geval dat' een nooddeken, fluitje, EHBO-kit en eventueel een noodbaken. That's it!
Waar trek je immers de grens? Om een voorbeeld te geven: een muts. Neem ik een tweede muts mee voor het geval dat de eerste muts nat wordt? Maar wat doe je dan als ook de tweede muts nat wordt? Een derde meenemen? Zo kan je dingen blijven meenemen want je zou ze weleens kunnen nodig hebben. Uiteraard weegt een muts niet zoveel, maar als je voor elk voorwerp in je rugzak eentje extra meeneemt, dan zal je snel kilo's teveel hebben.
Het vergt natuurlijk wat ervaring om te begrijpen welke voorwerpen je echt nodig hebt op een trektocht. Natuurlijk hangt veel af van jouw wandelfilosofie en het soort tocht dat je wil ondernemen. Maar toch kan het raadzaam zijn om na elke trektocht na te gaan welke items essentieel waren en welke je helemaal niet gebruikt hebt. Het gebruik van een paklijst kan helpen om een beter overzicht van de inhoud van je rugzak te krijgen en te kijken waar je eventueel gewicht kan besparen.
Een paklijst maken
Een paklijst is eigenlijk een lijst met de exacte inhoud en eventueel gewicht van een zending. Als je thuis een pakje toegestuurd krijgt, krijg je meestal ook een overzicht waarop alle artikelen staan die je bestelde met soms ook het gewicht. De term paklijst komt dan ook uit de logistiek, want elke zending heeft zo’n lijst. Anders zou o.a. de bevoorrading van winkels volledig in het honderd lopen. Bij het wandelen en/of plannen van trektochten ga je een paklijst gebruiken om op te lijsten wat je meeneemt. Een beetje zoals wanneer je op vakantie gaat, maar dan voor het wandelen. Je kan het vergelijken met een checklist, alleen gaan we op onze paklijst ook het gewicht noteren.
Een paklijst opstellen is an sich niet cruciaal, maar is wel een erg handig instrument bij je voorbereidingen op de trektocht en het pakken van je rugzak. Je kan ook zonder op pad, maar dan riskeer je ook om dingen te vergeten of een nodeloos zware rugzak mee te nemen. Je ziet op de lijst in één oogopslag wat het volledige gewicht is dat je meesleurt en kan beetje bij beetje de lijst finetunen en zware items vervangen door lichtere.
Om een paklijst op te stellen heb je weinig meer nodig dan een keukenweegschaal die tot op de gram nauwkeurig weegt, dus geen personenweegschaal. Verder heb je pen en papier nodig, of beter nog, een spreadsheet programma zoals MS Excel, LibreOffice Calc of Google Sheets. Persoonlijk raad ik het gebruik van een digitale lijst aan zodat je makkelijk je totaalgewicht in het oog kan houden.
Uiteraard is het de bedoeling dat je alles wat je meeneemt in deze lijst mee opneemt, gaande van de tent tot de zeep en tandenborstel, kledij tot kaartmateriaal. Vergeet je rugzak niet, want die heeft ook een gewicht. Het heeft natuurlijk geen zin om een gedetailleerde paklijst op te stellen voor dagtochten (maar doe ook niet té gek) of als je helemaal geen zin heb om iets aan het gewicht van je rugzak te doen.
Mijn eigen paklijst die ongeveer dezelfde is voor al mijn trektochten kan je hier vinden. Ik verdeel mijn hele rugzakinhoud onder in vijf categorieën. De dingen die op mijn paklijst wel kunnen veranderen zijn de kledij (bvb warmere kledij in de herfst) en de hoeveelheid eten die ik meeneem naargelang ik vaak kan bevoorraden, of niet.
Het kan helpen om raad te vragen bij meer ervaren trekkers. Laat hen eens een blik werpen op jouw paklijst. Het is dan aan jou om hun raad te volgen of niet.
Een waarschuwing
Ik heb het reeds gezegd: je rugzak lichter maken wil niet zeggen dat je onverantwoorde beslissingen moet nemen. Loop er de kantjes niet vanaf om een paar gram te winnen. In de bergen heb je best altijd een nooddeken bij. In verlaten gebieden een noodbaken. Ook op eten hoef je niet te beknotten, maar overdrijf niet door veel te veel mee te nemen. Daarvoor is tochtplanning geen overbodige luxe.
Vond je dit artikel nuttig? Laat dan hieronder een commentaar achter en/of klik op het hartje helemaal onderaan rechts om te liken!
