%20(7500%20%C3%97%201400px).png){kind=logo}
In december is het 80 jaar geleden dat de Duitsers een laatste groot offensief lanceerden tegen de geallieerden in het westen, het Ardennenoffensief of Battle of the Bulge. De tijd heeft de meeste sporen van dit bloedige gevecht uitgewist.
Om de herinnering niet verloren te laten gaan heb ik enkele jaren geleden besloten de Battle of the Bulge Hiking Trail (afgekort: BoB Trail) te creëren, een langeafstandswandelpad van meer dan 500 kilometer. Een project dat ook lange tijd op ijs lag om privéredenen, maar waar ik momenteel weer druk mee bezig ben. De afgelopen weken trok ik er herhaaldelijk op uit om mogelijke paden voor de BoB Trail te verkennen. Deze dagtocht neemt je een klein stuk mee op die verkenning.
We starten in de zogenaamde Twin Villages, Krinkelt en Rocherath. Krinkelt is het zuidelijke, Rocherath het noordelijke deel van het aaneen gesmolten dorp. Na 100 meter kom je aan het kerkhof waar in het midden een kapel staat. Deze is een overblijfsel van een kleinere kerk die begin 20ste eeuw afgebroken werd en vervangen door een groter exemplaar, net ten oosten van de begraafplaats. In de kapel worden de militairen herdacht die tijdens WO1 en WO2 de "heldendood" stierven. Er staan ook de namen op van een soldaat die tijdens de Frans-Duitse oorlog van 1870-1871 sneuvelde en een douanebeambte die in 1954 omkwam bij een mijnexplosie. Dat laatste kwam hier na de oorlog veelvuldig voor, zoals je zo meteen zal lezen. Via de Liesengasse en Am Vlohs verlaten we de dorpen in de richting van het militaire kamp van Elsenborn. Op de top van de heuvel staat het recente Elsenborn-monument dat alle militairen - Amerikaanse en Duitse - en burgers herdenkt die omkwamen tijdens het Ardennenoffensief.
Er volgt een klein pad langs de rand van het militair kamp. De schuttersputjes die je hier links en rechts van het pad ziet zijn redelijk recent en worden gebruikt tijdens militaire oefeningen. Even verderop bereik je een asfaltweg die je twee kilometer volgt tot aan de kruising met de N658. Er staat ook een kruis voor vier mannen die door de ontploffing van een mijn stierven. Daarna volgen we - jammer genoeg - verder asfalt in noordwestelijke richting. Let op de schuttersputjes rechts van de weg. De asfaltweg leid je eerst door de mooie vallei van de Schwalmbach. Dan volgt nog twee kilometer door het Staatsforst Elsenborn om aan een ingang van het militair domein te komen. Ga daar niet rechtdoor (sowieso is de toegang verboden), maar neem voor de brug een mooi, klein pad aan de rechtzijde opnieuw parallel aan de Schwalmbach. Na ongeveer een kilometer kom je aan een kruis ter nagedachtenis van de Poolse arbeider Toni Jajesnica. Ook hij werd slachtoffer van een mijn. Straks draai je hier rechtsaf de vallei van de Krockesbach in, maar eerst een kleine excursie naar de Bieley (uitgesproken: Bielaai). Het uitzicht van bovenop de rotsformatie is uitmuntend en is dan ook erg populair bij wandelaars en fietsers.
We keren op onze stappen terug naar het Jajesnica-kruis en volgen nu de Krockesbach. Na de volgende kruising wordt het een mooi natuurpad tot je op een bredere bosweg komt. Hier nemen we een brandgang bergop en volgen dan een weg naar de N658. Aan de overkant van de autoweg kan je aan je rechterzijde verschillende schuttersputjes zien. Het hele bos ligt er hier vol van. Na twee kilometer kom je aan de herdenkingssite Hasselpatt, ook Hasselpath geschreven, wellicht onder Amerikaanse invloed. Hier kan je verschillende putjes en loopgraven van zowel Amerikanen als Duitsers aanschouwen met een woordje uitleg.
De stellingen waren eerst in handen van het Amerikaanse 395ste Infanterieregiment, onderdeel van de onervaren 99ste Infanteriedivisie. Zij hadden net voor aanvang van het Duitse offensief de rechterflank van de Amerikaanse 2de divisie beschermd. Die laatsten waren op 13 december immers begonnen aan een klein offensief in de richting van de Rurdammen. Met veel moeite konden de Amerikanen het Wahlerscheidkruispunt, net voorbij de Belgische grens, veroveren voor ze op 17 december noodgedwongen de aftocht bliezen. De 2de Infanteriedivisie nam positie in in Twin Villages. Zo gaf ze aan de zwaar toegetakelde 393ste en 394ste Regimenten van de 99ste Infanteriedivisie de kans zich uit de bossen ten oosten terug te trekken. Toen de Amerikanen verder achteruitplooiden naar de Twin Villages kwam dit stuk Hasselpattbos in Duitse handen. Net buiten het bos gebruikten ze het jachthuis Sam Suphy, dat eerst nog het hoofdkwartier van het Amerikaanse 395ste Regiment was, als veldhospitaal en commandopost voor het Duitse 989ste Infanterieregiment. Van het jachthuis is niets meer te zien, maar het lag aan de uitgang van het bos niet ver van de N658, zo'n 300m ten westen van de parking voor het memorial. Tegen de avond en de nacht van 19 op 20 december zouden de Amerikanen zich verder terugtrekken naar de Elsenborn Ridge, een aaneenschakeling van heuvelruggen iets verder naar het westen, voorbij Wirtzfeld. Die positie zouden ze in handen houden tot ze in januari terug in het offensief gingen.
Er volgt een korte, gevaarlijke passage waarbij je langs de N658 moet wandelen. Loop links in rijrichting, zodat je het aankomende verkeer ziet. Zo kom je bij een kruispunt, de zogenaamde Baracken. Het was hier dat Generaal Robertson op 17 december zijn troepen van de 2de divisie naar hun respectievelijke posities zou sturen. Eén bataljon van zijn 9de regiment werd naar het iets verder oostelijk gelegen Lausdell gestuurd. De drie bataljons van het 38ste regiment moesten de Baracken (2de bataljon), Rocherath (1ste) en Krinkelt (3de) verdedigen. De komende drie dagen kwam het tot zeer bloedige confrontaties tussen beide legers, waarbij de Duitsers er herhaaldelijk in slaagden het dorpscentrum van Krinkelt te bereiken. Eén kilometer voorbij de Baracken ligt Lausdell en de boerderij van de familie Palm. Niets doet hier vermoeden dat er 80 jaar geleden zwaar gevochten werd en Duitse tanks hier vernietigd werden. We wandelen verder richting Röppenvenn en de bosrand aldaar. De asfaltweg die hier uit het bos komt, maakte deel uit van Rollbahn A. Dat was één van de vijf routes die door de Duitsers geselecteerd werd voor de opmars van de 6de Panzerarmee naar het westen. Route A was bestemd voor de 12de SS Panzerdivisie Hitlerjugend. De 277ste Volksgrenadiersdivisie moest wel eerst de weg vrijmaken voor de SS-tankdivisie, maar slaagde daar niet in. Wie wil kan zowat 500 meter verderop in het bos tientallen schuttersputjes van I Company van het 23ste Amerikaanse Infanterieregiment spotten. Zij werden onder de voet gelopen door SS-Panzergrenadiers (m.a.w. gemechanizeerde infanteristen) van de 12de SS. I Company werd geleid door Charles B MacDonald, die de slag overleefde en later verschillende boeken over de oorlog en het Ardennenoffensief schreef. Het gebied aan het Röppenvenn werd door de Duitsers Sherman Ecke genoemd, vanwege enkele Amerikaanse Sherman-tanks die er vernietigd werden.
Langs een afsperring trek je dan door het Gemeindewald Krinkelt naar de vallei van de Holzwarche. Ongeveer 600 meter voor de Enkelberger Mühle krijg je een mooi uitzicht op die vallei. Tegen de heuvel aan de zuidzijde van de rivier kunnen nog enkele schuttersputjes gevonden worden in het bos. Het was via de vallei van Holzwarche dat een deel van het 2de bataljon van de 394ste en 1ste bataljon van het 393ste Infanterieregiment aan de Duitsers konden ontsnappen in de vroege ochtend van 18 december. Ze bereikten de eigen linies zo'n anderhalve kilometer verder ten westen, bij de brug over de Holzwarche langs de weg tussen Krinkelt en Büllingen, waarna de volledige terugtrekking naar de Elsenborn Ridge kon beginnen.
Zo bereik je de Twin Villages weer. Net voor de kerk, aan de hoofdweg, staan twee gedenkstenen: eentje voor de 2de en eentje voor de 99ste Divisie. Aan het kerkgebouw zelf kan je geen sporen van de gevechten meer zien. De oorspronkelijke Sint-Johannes-de-Doperkerk was immers zo zwaar beschadigd geraakt dat er in 1953-1954 een nieuwe kerk werd gebouwd. Al die tijd werden misvieringen gehouden in een houten barak, op de plaats van de twee gedenkstenen. Zowat het hele tweelingdorp moest na de slag heropgebouwd worden. Sommige gebouwen werden wel volgens de oorspronkelijke plannen heropgebouwd, maar er is nog bitter weinig dat aan de oorlog herinnert.
Verkeerde tactische keuzes en inschattingen van de Amerikaanse sterkte zorgden ervoor dat het Duitse offensief op dit gedeelte van het front volledig spaak liep en geblokkeerd raakte. De verliezen waren immens aan beide zijden, maar vooral de Duitsers konden dat niet meer te boven komen. Tegen alle verwachtingen in hield de 99ste Infanteriedivisie lang stand en dan vooral zijn 393ste en 394ste Infanterieregimenten. Zo kon het 1ste bataljon het kruispunt van Losheimergraben, waar aanvalsroutes C en D liepen, meer dan een dag in handen houden voor de overgebleven Amerikaanse soldaten zich onder zware druk van meerdere Duitse regimenten moesten terugtrekken of overgeven.
Gegevens wandeling:
Startplaats: Bushalte Rocherath Garage Mertens
Eindplaats: Bushalte Rocherath Garage Mertens
Pad: Battle of the Bulge Hiking Trail + eigen route
Afstand: 27,8 kilometer
Stijgingsmeters: 340m
Dalingsmeters: 340m
Bereikbaarheid: Trein + Bus
GPX: klik hier
Verhard - Onverhard: 66,2% - 33,8%
Belangrijk om te weten:
Er is op dit traject geen bevoorrading mogelijk, behalve een beperkte mogelijkheid in Krinkelt-Rocherath zelf. Je moet dus water en voeding meenemen voor een hele dag.
Doe je deze wandeling met het openbaar vervoer, weet dan dat zondag de meest ideale dag is i.v.m. de vertrektijden van bus 390 naar en van Rocherath.
Deze wandeling gaat door drie veiligheidszones die bij schietoefeningen in het militaire kamp van Elsenborn gesloten kunnen zijn. Raadpleeg de kalender op de website van de gemeente Büllingen. Deze zones worden niet fysiek gesloten
